ABDEST ALMAK ( Hanefi Mezhebine göre )

 

• Abdesti, nemâz vakti girmeden önce almak müstehab
• Abdestini yüksecik bir yerde durarak almak sünnet
• Kıbleye karşı, abdest almak sünnet
• Abdest alırken kimseden yardım istememek müstehab
• Su bol ise de, isrâf etmemelidir.
• Suyu, yağ sürer gibi az kullanmamak müstehab
• Abdest alırken, kullanılan sudan, elbiseye, üste, başa sıçratmamak müstehab
• Abdest alırken konuşmamak müstehab
• Abdest düâlarını okumak müstehab
• Her uzvu yıkarken, kelime-i şehâdet okumak müstehab
• Tertîb, ya’nî, sıra ile uzuvları  iki eli, ağzı, burnu, yüzü, kolları, başı, kulakları, enseyi ve ayakları yıkamak ve mesh etmek sünnet
• Uzuvları yıkarken, sağ yanından başlamak sünnet
• Müvâlât, her uzvu, birbiri arkasından yıkayıp ara vermemek sünnet
• Delk, yıkanan yerleri oğmak sünnet
• Yıkanacak yerleri, üç kerre yıkamak sünnet
• Üç kerre su dökmek değil, üç kerre tam yıkamak sünnet

 

• Abdeste başlarken kalb ile niyyet sünnet
• Abdeste başlarken, E’ûzu okumak sünnet
• Abdeste başlarken, Besmele çekmek sünnet

 

• Elleri, bilekleri ile berâber, üç kerre yıkamak sünnet
• El parmaklarının arasını tahlîl etmek sünnet
• Elleri yıkarken, geniş yüzüğü yerinden oynatmak müstehab
• Dar, sıkı yüzüğü oynatmak ise lâzım olup, farz

 

• Ağzına sağ el ile su vermek müstehab
• Ağzı, ayrı ayrı su ile, üç kerre yıkamak (Mazmaza) sünnet
• Ağzı yıkarken, dişleri (Misvâk) ile temizlemek sünnet
• Ağzı yıkarken, oruclu değilse, ağzı çalkalamak müstehab
• Ağzı yıkarken buğazında hafîf gargara yapmak sünnet

 

 

 

• Burnu, ayrı ayrı su ile, üç kerre yıkamak (İstinşâk) sünnet
• Burnuna sağ el ile su vermek, sol el ile temizlemek müstehab
• Burnu yıkarken, suyu kemiğe yakın çekmek müstehab

 

• Yüzü yıkayacağı zemân, kalb ile niyyet etmek hanefîde sünnet
• Yüzü, bir kerre yıkamak farz (yüz, iki kulak memesi ve saç kesimi ile çene arasıdır)
• Yüzü yıkarken, farz olandan biraz fazlasını yıkamak müstehab
• Yüzü yıkarken, suyu yüze çarpmamalı, alın üstünden dökmelidir.
• Yüzü yıkarken, ağzı ve gözleri sıkı kapamamalıdır.
• Yüzü yıkarken, göz pınarını, çapakları temizlemelidir. Dudağın görünen kısmında ve göz kapağında ıslanmadık az bir yer kalırsa, abdest kabûl olmaz.
• Kulak memesi hizâsındaki deri ve saçlar, hanefîde yüzdendir. Yıkamak farzdır.
• Kulakla yanak arasını yıkamak farzdır.
• Yüz üzerindeki sakalı yıkamak farzdır.
• Kaşların, sakalın, bıyığın üzerini yıkamak farzdır.
• Kıllar seyrek olup altlarındaki deri görünüyorsa, deriyi yıkamak, ya’nî ıslatmak farz olur.
• Yüzünü yıkarken, iki kaşın altını ıslatmak sünnet
• Kaşların, sakalın, bıyığın altındaki görünmiyen deriyi ıslatmak sünnet
• Sakalın sarkan kısmını mesh etmek sünnet
• Sakalın, sarkan kısmını içine, sağ elin yaş parmakları ile tahlîl etmek sünnet

 

• İki kolu, dirsekleri ile birlikde, bir kerre yıkamak farz
• Kolları yıkarken, avuca su doldurmalı, bunu dirseğe doğru akıtmak müstehab
• Kolları yıkarken, farz olandan biraz fazlasını yıkamak müstehab

 

• Başın dörtde bir kısmını mesh etmek, ya’nî yaş eli başa sürmek farz
• Başın her tarafını, bir kerre mesh etmek sünnet
• Başın her tarafını, önden arkaya doğru mesh müstehab

 

• Kulağı, bir kerre mesh etmek sünnet
• Kulağı mesh ederken birer parmağı, kulak deliğine sokmak müstehab
• Kulakların dışı baş parmakla, içi şehâdet parmağı ile mesh edilip, küçük parmaklar deliğe sokulup tahrik edilir.
• Enseyi, üçer bitişik parmaklarla, bir kerre mesh etmek sünnet
• Baş, kulaklar veyâ enseden birini, her def’asında eli ayrı ayrı ıslatarak, birden fazla mesh etmemelidir. Her def’asında ıslatmadan tekrârlanabilir.

 

 

• Başı, kulağı ve enseyi birlikde mesh yapmak için, iki el ıslatılıp, iki elde de, üç bitişik ince parmak birbirine yapışdırılıp, iç tarafları, başın önünde, saçların başlangıcına konmak üzere iki el başa konur. İki elin bu üç parmağının uçları, birbirine dokunmalıdır. Baş ve şehâdet parmakları ve avuç içleri havada olup, başa dokunmaz. İki el, arkaya doğru çekilerek, üçer parmak, başı mesh eder. Eller, arkadaki saç kenârına gidince, üçer parmak, başdan ayrılıp, iki elin avuç içleri, kafanın yan tarafındaki saçlar üzerine yapışdırılıp, arkadan öne çekilerek, başın yan tarafları mesh edilir. Sonra şehâdet parmakları kulakların iç tarafına ve baş parmakların iç yüzü, kulak arkasına konup, kulaklar yukarıdan aşağı mesh edilir. Sonra, diğer üç parmakların dış yüzleri enseye konup, ensenin ortasından, iki tarafına doğru çekilerek mesh edilir.

 

• Ayağı, iki yandaki topuk kemikleri ile birlikde, bir kerre yıkamak farz
• Ayaklarını kıbleye karşı yıkamamak müstehab
• Ayak parmaklarının arasını tahlîl sünnet
• Ayak parmaklarını tahlîl için, sol elin küçük parmağı sağ ayağın küçük parmağından ve sonra, sol ayağın büyük parmağından başlıyarak, ayak parmakları arasına, sıra ile, alt tarafdan sokulur. Ayak parmaklarının aralarını tahlîl ederken, sol elin küçük parmağı ile ve alt taraflarından tahlîl etmek müstehab
• Ayakları yıkarken, farz olandan biraz fazlasını yıkamak müstehab
• Abdestten kalan sudan kıbleye karşı ayak üzere içmek müstehab
• Abdestden sonra, kurulanmak müstehab
• Abdestden sonra kelime-i şehâdet okumak müstehab
• Abdestden sonra üç kerre (sûre-i kadr) okumak müstehab
• Hadîs-i şerîfde buyuruldu ki, (Her kim abdest aldıkdan sonra “İnnâ enzelnâhü” sûresini bir kerre okursa, Hak teâlâ hazretleri, o kimseyi sıddîklardan yazar. İki kerre okursa, şehîdlerden yazar. Üç kerre okursa, Peygamberlerle haşr olur.)
• Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdular ki, (Her kim abdest aldıkdan sonra, benim üzerime on kerre salâtü selâm getirse, Hak teâlâ hazretleri, o kişinin hüznünü giderip mesrûr eder, düâsını kabûl eder.)
• Abdest aldığı kabı dolu bırakmak müstehab. İbriğin ağzını kıbleye karşı durdurmalıdır.
• Abdest bitince (Allahümmec’alnî minettevvâbîne vec’alnî minel-mütetahhirîne vec’alnî min ibâdikes-sâlihîne vec’alnî minellezîne lâ havfün aleyhim velâ hüm yahzenûn). düâsını okumak müstehab
• Abdestden sonra (Sübhâ), ya’nî iki rek’at nemâz kılmak müstehab
• Abdestli iken, abdest almak müstehab . Ya’nî nemâz kıldıkdan sonra, abdestli iken, yeni nemâz için, bir dahâ abdest almakdır.

 

 

 

 

 

ABDEST DÜÂLARI

 

Abdest almağa başlarken, (Bismillâhil-azîm velhamdü lil-lahi alâ dînil-islâmi ve alâ tevfîkıl-îmâni elhamdü lillahillezî ce’alelmâe tahûren ve ce’alel-islâme nûren) denir.

Ağzına su verdikde, (Allahümmeskınî min havdi nebiyyike ke’sen lâ azmeü ba’dehü ebeden).

 

Burnuna su verdikde, (Allahümme erihnî râyihatel-Cenneti verzuknî min naîmihâ velâ türihnî râyihaten-nâri).

 

Yüzünü yıkadıkda, (Allahümme beyyıd vechî binûrike yevme tebyaddu vücûhü evliyâike velâ tüsevvid vechî bizünûbî yevme tesveddü vücûhü a’dâike).

Sağ kolunu yıkadıkda, (Allahümme a’tınî kitâbî bi-yemîni ve hâsibnî hisâben yesîren).

 

Sol kolunu yıkadıkda, (Allahümme lâ tü’tınî kitâbî bişimâlî velâ min verâî zahrî velâ tuhâsibnî hisâben şedîden).

Başını mesh etdikde, (Allahümme harrim şa’rî ve beşerî alennâri ve ezıllenî tahte zılli Arşıke yevme lâ zılle illâ zıllüke).

Kulaklarına mesh verdikde, (Allahümme-c’alnî minelle-zîne yestemi’ûnel-kavle fe-yettebi’ûne ahseneh).

Boynuna mesh verdikde, (Allahümme a’tik rekabetî minennâri vahfaz mines-selâsili vel-ağlâl).

Sağ ayağını yıkadıkda, (Allahümme sebbit kademeyye alessırâtı yevme tezillü fîhil-akdâm).

 

Sol ayağını yıkadıkda, (Allahümme lâ tatrud kademeyye alessırâti yevme tatrudü küllü akdâmi a’dâike. Allahümmec’al sa’yî meşkûren ve zenbî magfûren ve amelî makbûlen ve ticâretî len’tebûre).

abdesti tekmil oldukdan sonra, (Allahümmec’alnî minettevvâbîne vec’alnî minel-mütetahhirîne vec’alnî min ibâdikes-sâlihîne vec’alnî minellezîne lâ havfün aleyhim velâ hüm yahzenûn).

 

Ba’dehü semâya bakarak, (Sübhânekellahümme ve bihamdike eşhedü en lâ ilâhe illâ ente vahdeke lâ şerîke leke ve enne Muhammeden abdüke ve resûlüke) okuya.

 

Kaynak: Halebî-i Sagîr, Berîka, Hadîka, Tam İlmihâl, Mızraklı İlmihâl